National Current Affairs వర్తమానాంశాలు – జాతీయం Part V

• విజ్ఞానాన్ని పెంచుకోవడానికే కాదు.. మార్కుల సముపార్జనకూ వర్తమానాంశాలపై మంచిపట్టు అవసరం. అనంతంగా కనిపించే ఈ సబ్జెక్టులో ముఖ్యమైన అంశాలను తప్పక తెలుసుకోవాలి. కొత్త పరిశ్రమలు, సరికొత్త ఆవిష్కరణలు, జాతీయ పురస్కారాలు, ప్రభుత్వ నిర్ణయాలు, సాంకేతిక విజయాలు.. ఇలాంటివి తెలుసుకోవడం ద్వారా జాతీయ వర్తమానాంశాలు అవగతమవుతాయి. ఆసక్తిగా అనిపించే ఈ అంశాలు సులువుగా అర్థమయ్యేలా టీఎస్‌పీఎస్సీ అభ్యర్థుల కోసం..

బిహార్‌లో రైలింజిన్ కర్మాగారాలు

• ‘భారత్‌లో తయారీ’ (మేక్ ఇన్ ఇండియా)లో భాగంగా రెండు భారీ ప్రతిపాదనలకు రైల్వే శాఖ మంత్రి సురేష్ ప్రభు ఆమోదం తెలిపారు. రూ. 2,400 కోట్ల విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడి (ఎఫ్‌డీఐ)తో బిహార్‌లో ఏర్పాటు చేయతలపెట్టిన రెండు కర్మాగారాల (మాథేపురలో డీజిల్ ఇంజిన్ల కర్మాగారం, మర్‌హోరాలో విద్యుత్తు ఇంజిన్ల కర్మాగారం) నిర్మాణాన్ని సంయుక్త భాగస్వామ్య విధానంలో చేపడతారు. ప్రధానమంత్రి కార్యాలయం పర్యవేక్షిస్తున్న 8 మౌలిక సదుపాయాల పథకాల్లో ఈ రెండూ ఉన్నాయి. రైల్వే రంగంలో 100 శాతం ఎఫ్‌డీఐలను అనుమతించడానికి ప్రభుత్వం ఇటీవల నిర్ణయం తీసుకుంది.

చౌక ధరలో టీకా

• స్వదేశీ పరిజ్ఞానంతో అభివృద్ధి చేసి, తయారు చేసిన రోటా వైరస్ టీకా ‘రోటా వాక్‌’ను 2015 మార్చిలో ప్రధాని నరేంద్రమోదీ దిల్లీలో ఆవిష్కరించారు. ఏటా 80,000 మంది 5 ఏళ్లలోపు పిల్లలు అతిసారం (డయేరియా) బారినపడి మరణిస్తున్నారు. ఈ మరణాలకు అడ్డుకట్ట వేయడానికి రూ.60 (ఒక్క డోసు)కే ఈ టీకాను తీసుకొచ్చారు. ఇది ప్రపంచంలోనే అత్యంత చౌకయిన టీకా అని.. ఈ వ్యాక్సిన్ అభివృద్ధి, తయారీలో పాలుపంచుకున్న హైదరాబాద్‌కు చెందిన భారత్ బయోటెక్ ఇండియా లిమిటెడ్ వెల్లడించింది. ఈ రోటా వైరస్ టీకా ప్రపంచంలో లభ్యమవుతున్న మూడో రోటా వైరస్ టీకా.

మళ్లీ రూపాయి నోటు

• దాదాపు 20 ఏళ్ల తర్వాత ప్రభుత్వం 2015 మార్చిలో మళ్లీ రూపాయి నోటును చెలామణిలోకి తీసుకొచ్చింది. కేంద్ర ఆర్థికశాఖ కార్యదర్శి రాజీవ్ మెహ్రషి సంతకంతో కూడిన ఈ నోటును మార్చి 6న రాజస్థాన్‌లోని నాథ్‌ద్వారా వద్ద ఉన్న శ్రీనాథ్‌జీ ఆలయంలో విడుదల చేశారు. కొత్తనోట్లతో పాటు ఇప్పటికే చెలామణిలో ఉన్న రూపాయి నోట్లను చట్టబద్ధ ద్రవ్యంగా పరిగణిస్తారు.
• వీటిపై వాటర్ మార్క్ సంకేతంగా ‘సత్యమేవ జయతే’ అనే అక్షరాలు లేని అశోక స్తంభాన్ని ఉపయోగించారు. నోటు మధ్యలో అంతరంగా అంకెతోపాటు కుడివైపు దేవనాగరి లిపిలో ‘భారత్’ అని పైకి కనిపించకుండా ముద్రించారు. ప్రధానంగా గులాబీ, ఆకుపచ్చ రంగులతో నోటును ముద్రించారు. ఆంగ్ల అక్షరం ‘L’ బ్యాక్‌గ్రౌండ్‌గా నంబరింగ్ ప్యానెల్‌ను ముద్రించారు. నోటు ముందు భాగంలో భారత్ సర్కార్ (హిందీ), గవర్నమెంట్ ఆఫ్ ఇండియా (ఇంగ్లిష్), నూతన రూపాయి నాణెం చిహ్నం, రూపాయి చిహ్నం (`), హిందీ, ఇంగ్లిష్ భాషల్లో కేంద్ర ఆర్థిక శాఖ కార్యదర్శి సంతకం ఉంటాయి. నోటు వెనుక భాగం కూడా భారత్ సర్కార్ (హిందీ), గవర్నమెంట్ ఆఫ్ ఇండియా (ఇంగ్లిష్), నూతన రూపాయి నాణెం చిహ్నం, రూపాయి చిహ్నం, 15 భారతీయ భాషలు, 2015 సంవత్సరం చమురు అన్వేషక ప్లాట్‌ఫామ్ ‘సాగర్ సామ్రాట్‌’లను కలిగి ఉంటుంది.
  * కొత్త రూపాయి నోట్లు 110 మైక్రాన్ల మందం, నిలువుగా 6.3 సెం.మీ., అడ్డంగా 9.7 సెం.మీ. పరిమాణంలో ఉంటాయి. ఇంతకుముందు 1994 నవంబరులో కేంద్ర ప్రభుత్వం రూపాయి నోట్ల ముద్రణను నిలిపివేసింది.

వీరప్ప మొయిలీకి పురస్కారం

• 2014 సంవత్సరానికి ప్రతిష్ఠాత్మక ‘సరస్వతీ సమ్మాన్’ పురస్కారానికి కేంద్ర మాజీ మంత్రి, కాంగ్రెస్ సీనియర్ నేత వీరప్ప మొయిలీ ఎంపికయ్యారు. ఆయన రచించిన ప్రఖ్యాత ‘రామాయణ మహాన్వేషణమ్‌’కు ఈ పురస్కారం లభించింది. 2007లో తొలిసారిగా కన్నడ భాషలో ప్రచురితమైన ఈ పద్య రచన అనంతరం హిందీ, ఆంగ్లం, తెలుగు, తమిళం తదితర భాషల్లోకి అనువాదం అయ్యింది.

* రాజ్యాంగంలోని 8వ షెడ్యూల్‌లో పేర్కొన్న భారతీయ భాషల్లో చేసే అపూర్వ సాహిత్య సేవకుగాను కె.కె.బిర్లా ఫౌండేషన్ 1991 నుంచి ఏటా ఈ అవార్డులను అందజేస్తోంది. ఈ అవార్డు కింద గుర్తింపు పత్రంతో పాటు రూ.10 లక్షల నగదు బహుమతిని ప్రదానం చేస్తారు.

‘రిలయన్స్’ ఘనత

• దేశంలో అతిపెద్ద కార్పొరేట్ కంపెనీగా రిలయన్స్ ఇండస్ట్రీస్ నిలిచింది. కార్పొరేట్ వ్యవహారాల శాఖ గణాంకాల ప్రకారం దీని మొత్తం ఆస్తుల విలువ రూ.3.68 లక్షల కోట్లు.
  * ఆస్తుల విషయంలో అతిపెద్ద తొలి 10 కంపెనీల్లో రిలయన్స్ ఇండస్ట్రీస్, హెచ్‌డీఎఫ్‌సీలు మాత్రమే ప్రైవేటు కంపెనీలు. మిగతావన్నీ ప్రభుత్వరంగ కంపెనీలే. దేశంలోని మొత్తం 4,15,886 కంపెనీల ఆస్తుల విలువ రూ.117.08 లక్షల కోట్లు. ఈ మొత్తం ఆస్తుల విలువలో తొలి 10 కంపెనీల ఆస్తుల విలువ 15.3 శాతానికి సమానం.

‘బీమా’ బిల్లుకు ఆమోదం

• ఎన్‌డీఏ ప్రభుత్వం తీసుకొచ్చిన మొదటి భారీ ఆర్థిక సంస్కరణను పార్లమెంటు ఆమోదించింది. ప్రధాన ప్రతిపక్షం కాంగ్రెస్, ఇతర పార్టీలు కలిసి రావడంతో బీమా రంగంలో విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడుల (ఎఫ్‌డీఐ) పరిమితిని 26 నుంచి 49 శాతానికి పెంచుతూ తీసుకొచ్చిన బిల్లుకు 2015 మార్చిలో పార్లమెంటు ఆమోదం తెలిపింది. మార్చి 4న లోక్‌సభ, మార్చి 12న రాజ్యసభ ఈ బిల్లుకు ఆమోదం తెలిపాయి. ఈ అంశంపై 2014 డిసెంబరులో ఆర్డినెన్సు తీసుకురాగా దాని స్థానంలో ఈ సవరణ బిల్లును పార్లమెంటులో ప్రవేశపెట్టిన ప్రభుత్వం ఆమోదముద్ర వేయించుకుంది.

సెక్షన్ 66-ఎ ను కొట్టేసిన సుప్రీంకోర్టు

* వెబ్‌సైట్లలో అభ్యంతరకర సమాచారం ఉంచారనే కారణంతో వ్యక్తులను అరెస్టు చేయడానికి వీలు కల్పిస్తున్న సైబర్ చట్టంలోని అంశాలను సుప్రీంకోర్టు కొట్టివేసింది. ఆలోచనా స్వేచ్ఛ, వ్యక్తీకరణ అనేవి ప్రాథమికమైనవనీ.. ప్రజలు తెలుసుకునే హక్కును సమాచార సాంకేతిక పరిజ్ఞాన (ఐటీ) చట్టం-2000లోని సెక్షన్ 66-ఎ నేరుగా ప్రభావితం చేస్తుందని వ్యాఖ్యానించింది. రాజ్యాంగం ప్రసాదించిన వాక్ స్వాతంత్య్రం అనే ప్రాథమిక హక్కుకు ఈ సెక్షన్ భంగం కలిగిస్తోందని, ఈ నేపథ్యంలో ఐటీ చట్టంలోని సెక్షన్ 66-ఎను కొట్టేస్తున్నట్లు అత్యున్నత న్యాయస్థానం ప్రకటించింది. ఒక సమాచారం ప్రజలకు అందుబాటులో లేకుండా నిలుపుదల చేయడం, కొన్ని మినహాయింపులు ఇవ్వడానికి సంబంధించిన 69-ఎ, 79 సెక్షన్లను మాత్రం సుప్రీం ధర్మాసనం కొట్టివేయలేదు. కొన్ని నియంత్రణలతో వాటిని అమలు చేయవచ్చని తెలిపింది.

‘ఇండియన్ ఆఫ్ ది ఇయర్’ మోదీ

• సీఎన్ఎన్-ఐబీఎన్ ఇండియన్ ఆఫ్ ది ఇయర్ – 2014గా ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ ఎంపికయ్యారు. గత 30 ఏళ్లలో మొదటిసారిగా దేశంలో.. ఒకే పార్టీకి అత్యధిక సంఖ్యాబలం (సింగిల్ లార్జెస్ట్ పార్టీ)తో మోదీ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేశారు.
  * ఇస్రో మంగళయాన్ జీవితకాల సాఫల్య (లైఫ్‌టైం అచీవ్‌మెంట్) అవార్డును గెలుచుకుంది. అవుట్‌స్టాండింగ్ అచీవ్‌మెంట్ పురస్కారాన్ని విప్రో ఛైర్మన్ అజీమ్ ప్రేమ్‌జీ, నోబెల్ శాంతి బహుమతి గ్రహీత కైలాష్ సత్యార్థి; స్పెషల్ అచీవ్‌మెంట్ పురస్కారాన్ని బాలీవుడ్ నటి కంగనా రనౌత్; గ్లోబల్ ఇండియన్ పురస్కారాన్ని సత్య నాదెళ్ల గెలుచుకున్నారు.

ట్విట్టర్ సంవాద్

* చరవాణి వినియోగదారులు ఉచితంగా ట్వీట్లు అందుకునే సౌలభ్యం ‘ట్విట్టర్ సంవాద్‌’తో అందుబాటులోకి వచ్చింది. ట్విట్టర్, కేంద్ర ప్రభుత్వం సంయుక్తంగా ఈ సేవలను అందుబాటులోకి తెచ్చాయి. ఎంపిక చేసుకున్న నేత, ప్రభుత్వ విభాగానికి కేటాయించిన విశిష్ట సంఖ్యకు మిస్డ్‌కాల్ ఇవ్వడం ద్వారా.. వారి ట్వీట్లు సందేశాల రూపంలో చరవాణికి అందుతాయి. ఈ సేవలు పొందడం కోసం అంతర్జాల సదుపాయం తప్పనిసరేమీ కాదు.
* కేంద్ర ప్రభుత్వ ప్రతిష్ఠాత్మక కార్యక్రమం ‘డిజిటల్ ఇండియా’ ప్రచారంలో భాగంగా ఈ ‘ట్విట్టర్ సంవాద్‌’ను దిల్లీలో 2015 మార్చిలో ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ సమక్షంలో ట్విట్టర్ ప్రారంభించింది. 01130063006కు మిస్ట్ కాల్ ఇవ్వడం ద్వారా ప్రధాని మోదీ ట్వీట్లు చరవాణిలో సందేశాల రూపంలో పొందవచ్చు. ఈ నూతన సేవ ద్వారా మొత్తం 16 ఖాతాల ట్వీట్లు సందేశాల రూపంలో అందుకోవచ్చని ట్విట్టర్ వెల్లడించింది. ఇందులో ప్రధాని మోదీతోపాటు హోం మంత్రిత్వశాఖ, తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటక, పశ్చిమ్‌బంగ, గుజరాత్, ఉత్తరప్రదేశ్, బిహార్ రాష్ట్రాల ముఖ్యమంత్రులు, బెంగళూరు నగర పోలీసు తదితర విభాగాలున్నాయని పేర్కొంది.

శశికపూర్‌కు ‘దాదాసాహెబ్ ఫాల్కే’

• అలనాటి ప్రఖ్యాత బాలీవుడ్ నటుడు శశికపూర్‌కు 2014 సంవత్సరానికి ప్రకటించిన ప్రతిష్ఠాత్మక దాదాసాహెబ్ ఫాల్కే పురస్కారాన్ని ప్రదానం చేశారు.
  * ఈ అవార్డు కింద స్వర్ణకమలం, రూ.10 లక్షల నగదు, శాలువా ప్రదానం చేస్తారు.
  * నాటకం, సినిమా రెండింటిలోనూ ప్రేక్షకులకు పరిచయమైన పృథ్వీరాజ్ కపూర్, రమా మెహ్రా దంపతులకు 1938, మార్చి 18న శశికపూర్ కోల్‌కతాలో జన్మించారు. ప్రముఖ నటులు రాజ్‌కపూర్, షమ్మీకపూర్ ఈయనకు సోదరులు. శశికపూర్ మొత్తం 160 చిత్రాల్లో నటించారు.
  * 1979లో జునూన్ చిత్రానికి ఉత్తమ నిర్మాతగా; 1986లో న్యూఢిల్లీ టైమ్స్ చిత్రానికి జాతీయ ఉత్తమ నటుడిగా; 1994లో ముహాఫిజ్ చిత్రానికి స్పెషల్ జ్యూరీ కేటగిరీలో జాతీయ పురస్కారం అందుకున్నారు. 2011లో ప్రతిష్ఠాత్మక పద్మభూషణ్ పురస్కారాన్ని పొందారు.
  * భారత చలనచిత్ర రంగంలో అత్యున్నత పురస్కారంగా పేరొందిన దాదాసాహెబ్ ఫాల్కే అవార్డును 1969 నుంచి ప్రదానం చేస్తున్నారు. మొదటి విజేత దేవికారాణి. శశికపూర్ 46వ గ్రహీత. 1971లో పృథ్వీరాజ్ కపూర్, 1987లో రాజ్‌కపూర్, తాజాగా శశికపూర్ ఈ పురస్కారాన్ని పొంది, ఒకే కుటుంబం మూడు ప్రతిష్ఠాత్మక పురస్కారాలు గెలుచుకున్న ఘనత సాధించారు.
  * ఇంతవరకు తెలుగు సినీ రంగానికి చెందిన అయిదుగురు ప్రముఖులు ఈ పురస్కారాన్ని పొందారు. బొమ్మిరెడ్డి నరసింహారెడ్డి (1974), ఎల్.వి. ప్రసాద్ (1982), బొమ్మిరెడ్డి నాగిరెడ్డి (1986), అక్కినేని నాగేశ్వరరావు (1990), డి.రామానాయుడు (2009). వారిలో నరసింహారెడ్డి, నాగిరెడ్డి సోదరులు కావడం విశేషం.

మాదిరి ప్రశ్నలు

1. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం (1914-1918) జరిగి వందేళ్లయిన సందర్భంగా సంస్మరణ ప్రదర్శనను 2015 మార్చిలో ఎక్కడ ఏర్పాటు చేశారు?
    ఎ) దిల్లీ     బి) ముంబయి     సి) చెన్నై     డి) కోల్‌కతా
జ: (ఎ)
2. సంతోష్ ట్రోఫీ-2015 విజేత ఎవరు?
    ఎ) పంజాబ్     బి) సర్వీసెస్     సి) పశ్చిమ్‌బంగ     డి) కర్ణాటక
జ: (బి)
3. స్వచ్ఛ భారత్ కార్యక్రమంపై ప్రజల్లో అవగాహన కల్పిస్తూ దేశవ్యాప్తంగా సైకిల్‌యాత్ర చేసి వార్తల్లో నిలిచిన ఉత్తర్ ప్రదేశ్ వాసి ఎవరు?
    ఎ) అభిషేక్ కుమార్ శర్మ     బి) నరేంద్ర యాదవ్     సి) కృష్ణ కార్నిక్     డి) సచ్‌దేవ్ సిన్హా
జ: (ఎ)
4. రేటింగ్ ఏజెన్సీ ‘క్రిసిల్’ కొత్త ఎండీ, సీఈవోగా ఇటీవల ఎవరు బాధ్యతలు చేపట్టారు?
    ఎ) జ్యోతి ఆప్టే     బి) అశు సుయాశ్     సి) నితీశ్ అగర్వాల్     డి) తేజస్విత రాయ్
జ: (బి)
5. అన్ని మెయిల్, ఎక్స్‌ప్రెస్ రైళ్లలో రద్దీని బట్టి ఛార్జీల (డైనమిక్ ఛార్జీలు) వ్యవస్థను ప్రవేశపెట్టాలని ఇటీవల సూచించిన రైల్వే కమిటీకి ఎవరు నేతృత్వం వహించారు?
    ఎ) రతన్ టాటా     బి) మహ్మద్ జంషెడ్     సి) ఆర్.కె.గోయల్     డి) బి.పి.జీవన్ రెడ్డి
జ: (బి)
6. ‘పామ్’ తుపాను బీభత్సంతో అతలాకుతలమైన ఏ పసిఫిక్ దేశానికి ఇటీవల భారత్ 2.5 లక్షల అమెరికా డాలర్ల (సుమారు రూ. 1.6 కోట్లు) సాయాన్ని అందించింది?
    ఎ) వియాత్నాం     బి) తువలు     సి) తోంగా     డి) వనౌతూ
జ: (డి)
7. ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ ప్రతినెలా జాతిని ఉద్దేశించి ప్రసంగించేందుకు ‘ఆకాశవాణి’లో నిర్వహిస్తున్న కార్యక్రమం ఏది?
    ఎ) ఆప్ కీ బాత్     బి) హమారీ బాత్     సి) మన్ కీ బాత్     డి) దేశ్ కీ బాత్
జ: (సి)
8. ‘రైల్ ఇన్నొవేషన్ అండ్ టెక్నాలజీ సెంటర్’ ఏర్పాటు కోసం ఇటీవల భారతీయ రైల్వేతో ఏ విశ్వవిద్యాలయం ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది?
    ఎ) చెన్నై విశ్వవిద్యాలయం     బి) కోల్‌కతా విశ్వవిద్యాలయం
     సి) దిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం     డి) ముంబయి విశ్వవిద్యాలయం
జ: (డి)
9. వస్తు, సేవల పన్ను (జీఎస్‌టీ)పై రాష్ట్రాల ఆర్థిక మంత్రులతో ఏర్పాటు చేసిన సాధికారిక కమిటీకి కొత్త ఛైర్మన్‌గా ఇటీవల ఎంపికైన కె.ఎం.మణి ఏ రాష్ట్ర ఆర్థిక మంత్రి?
    ఎ) కేరళ     బి) తమిళనాడు     సి) కర్ణాటక     డి) గుజరాత్
జ: (ఎ)

National Current Affairs వర్తమానాంశాలు – జాతీయం Part IV

కేంద్ర బడ్జెట్, రైల్వే బడ్జెట్ల గణాంకాలు.. ఆర్థిక సర్వే అంచనాలు.. రాష్ట్రాలకు కేంద్ర వాటాలో పెంపు – తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లకు కేటాయింపులు.. రక్షణ రంగంలో స్పెయిన్‌తో ఒప్పందం.. క్లోనింగ్‌లో భారత పరిశోధకులు సాధించిన ఘనత.. అవార్డులు, రైతు కార్డులు, ప్రవాస భారతీయులకు చేయూత.. పోటీ పరీక్షలకు ఉపయోగపడే ఇలాంటి ఎన్నో జాతీయ విషయ విశేషాలు తెలుసుకుందాం
14 కోట్ల మంది రైతుల కోసం
రాజస్థాన్‌లోని సూరత్‌గఢ్‌లో ‘భూసార కార్డు పథకం’ను ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ 2015 ఫిబ్రవరి 19న ప్రారంభించారు. ఎరువులను సమతౌల్యంగా ఉపయోగించే విధానాన్ని ప్రోత్సహించే ఉద్దేశంతో వచ్చే మూడేళ్లలో 14 కోట్ల మంది రైతులకు భూసార కార్డులు ఇవ్వాలని కేంద్ర ప్రభుత్వం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ఏ పంటకు ఏ ఎరువు అవసరమో కార్డులో వివరంగా సిఫార్సు చేస్తారు.
ఆన్‌లైన్ చేయూత
విదేశాల్లో నివసిస్తున్న భారత పౌరులు దౌత్య కార్యాలయాల పరంగా ఎదుర్కొనే సమస్యల పరిష్కారానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం ‘మదత్’ (చేయూత) పేరుతో ప్రత్యేక ఈ-పోర్టల్‌ను ప్రారంభించింది. దౌత్య కార్యాలయాల పరంగా ఎదుర్కొనే సమస్యలను ఇకపై ఆన్‌లైన్‌లోనే నమోదు చేయవచ్చు. అత్యధిక జవాబుదారీతనంతో ఆయా ఫిర్యాదులను సత్వరం పరిష్కరించేందుకు ‘మదత్’ పోర్టల్ సాయపడుతుంది.
పన్నుల్లో వాటా పెంపు
కేంద్రం నుంచి రాష్ట్రాలకొచ్చే పన్నుల వాటా గణనీయంగా పెరిగింది. మునుపెన్నడూ లేని స్థాయిలో ఆ వాటాను 10 శాతం పెంచుతూ కేంద్రం నిర్ణయం తీసుకుంది. కేంద్ర పన్నుల్లో రాష్ట్రాల వాటా గతంలో 32 శాతం ఉండగా 42 శాతానికి పెంచాలని ఆర్‌బీఐ మాజీ గవర్నరు వై.వి.రెడ్డి నేతృత్వంలోని 14వ ఆర్థిక సంఘం చేసిన సిఫార్సును కేంద్రం ఆమోదించింది. తాజా నిర్ణయం ప్రకారం రాష్ట్రాలకు కేంద్రం 2015-16లో అదనంగా రూ. 1.78 లక్షల కోట్లు ఇవ్వనుంది. అయితే రాష్ట్రాలకు గ్రాంట్లు సిఫార్సు చేసే విషయంలో 14వ ఆర్థిక సంఘం ప్రణాళిక, ప్రణాళికేతర అనే వర్గీకరణను పరిగణనలోకి తీసుకోలేదు. రాష్ట్రాల మొత్తం ఆదాయ, వ్యయ అవసరాలను పరిగణనలోకి తీసుకుంది.
* 1971 నాటి జనాభాను, అప్పటి నుంచి జనాభాలో వచ్చిన మార్పులు, ఆదాయ వ్యత్యాసాలు, అటవీ విస్తీర్ణం లాంటి అంశాలను పరిగణనలోకి తీసుకుని.. ఈ 42 శాతం వాటాలో 14వ ఆర్థిక సంఘం రాష్ట్రాలకు కేటాయింపులు జరిపింది. రాష్ట్రాలకు కేటాయించిన మొత్తంలో తెలంగాణకు 2.437 శాతం, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 4.305 శాతం వాటాగా ఆర్థిక సంఘం నిర్ణయించింది. అలాగే సేవాపన్ను (సర్వీస్ ట్యాక్స్)లో తెలంగాణ వాటా 2.499 శాతంగా, ఏపీ వాటా 4.398 శాతంగా నిర్ధారించింది. వీటికి అదనంగా స్థానిక సంస్థలకు గ్రాంట్లను కూడా సిఫార్సు చేసింది.
* విభజన కారణంగా ఆదాయలోటు ఏర్పడిన ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు గ్రాంటు మంజూరు చేయాలని ఆర్థిక సంఘం సిఫార్సు చేసింది. దీని ప్రకారం ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 2015 నుంచి 2020 వరకు దక్కే మొత్తం రూ.22,113 కోట్లు. ఆదాయలోటు ఏర్పడిన మరో 10 రాష్ట్రాలకు (జమ్మూకశ్మీర్, హిమాచల్‌ప్రదేశ్, నాగాలాండ్, మిజోరం, పశ్చిమ్‌బంగ, మణిపూర్, కేరళ, త్రిపుర, అసోం, మేఘాలయ) 2015 నుంచి 2020 వరకు రూ.1.94 లక్షల కోట్ల మంజూరుకు సిఫార్సు చేసింది.
కొత్తరైలు లేని బడ్జెట్
2015-16 ఆర్థిక సంవత్సరానికి రైల్వే బడ్జెట్‌ను రైల్వే మంత్రి సురేష్ ప్రభు 2015, ఫిబ్రవరి 26న పార్లమెంటుకు సమర్పించారు. గతంలో ఎన్నడూలేని విధంగా ఈ బడ్జెట్‌లో ఒక్క కొత్తరైలు, రైలుమార్గాన్ని ప్రకటించలేదు. ఉన్న రైళ్ల సామర్థ్యాన్ని పెంచుతామని, ప్రసుత్త రైలుమార్గాలను పొడిగించి బలోపేతం చేస్తామని ప్రకటించారు. ప్రణాళికా వ్యయం కింద రూ.1,00,011 కోట్లు కేటాయించారు. గత బడ్జెట్ మొత్తం కంటే ఇది 52 శాతం ఎక్కువ. ఈ ఆర్థిక సంవత్సరంలో రైల్వేలకు స్థూల బడ్జెటరీ మద్దతు కింద రూ.40,000 కోట్లను కేటాయించారు. ఇది గత ఆర్థిక సంవత్సరం కంటే రూ.10,000 కోట్లు అధికం. రైల్వేశాఖను లాభాల బాట పట్టించేందుకు నిర్వహణ నిష్పత్తి (రాబడిలో మొత్తం ఖర్చు)ని ఈ ఆర్థిక సంవత్సరంలో 88.5 శాతానికి తీసుకురావాలన్నది తమ లక్ష్యమని సురేష్ ప్రభు ప్రకటించారు. రాబడిని రూ.25 వేల కోట్లు పెంచేందుకు చర్యలు చేపడతామని ఆయన పేర్కొన్నారు.
పౌరసత్వ (సవరణ) చట్టం-2015
భారత సంతతి వ్యక్తులకు శాశ్వత వీసా సదుపాయం కల్పించగల ‘పౌరసత్వ (సవరణ) చట్టం-2015’ బిల్లును కేంద్ర ప్రభుత్వం 2015 ఫిబ్రవరిలో లోక్‌సభలో ప్రవేశపెట్టింది. దీంతో పర్సన్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఆరిజన్ (పీఐవో), ఓవర్‌సీస్ సిటిజన్‌షిప్ ఆఫ్ ఇండియా (వోసీఐ) కార్డు పథకాలు విలీనమయ్యేందుకు మార్గం సుగమమైంది. ఈ రెండింటినీ కలుపుతామంటూ ప్రధాని మోదీ అమెరికా పర్యటన సందర్భంగా న్యూయార్క్‌లో భారతీయులకు ఇచ్చిన హామీని ఈ బిల్లు నెరవేరుస్తుంది.
ఆర్థిక సర్వే 2014-15
కేంద్ర బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టడానికి ఒక రోజు ముందు ఆర్థిక సర్వేను ప్రవేశపెట్టడం ఆనవాయితీ. దీన్ని కొనసాగిస్తూ 2015, ఫిబ్రవరి 27న కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి అరుణ్ జైట్లీ ఆర్థిక సర్వేను లోక్‌సభలో ప్రవేశపెట్టారు. రాబోయే సంవత్సరాల్లో ద్రవ్యలోటును స్థూల జాతీయోత్పత్తిలో 3 శాతానికి తగ్గించాలని ప్రభుత్వం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. కరెంటు ఖాతా లోటు (క్యాడ్) 2015-16లో 1 శాతానికి పడిపోతుందని ప్రభుత్వం అంచనా వేసింది. 2015-16 ఆర్థిక సంవత్సరంలో రిటైల్ ద్రవ్యోల్బణం 5 నుంచి 5.5 శాతం మధ్య ఉండొచ్చని అంచనా వేసింది. ఆహారధాన్యాల ఉత్పత్తి 2014-15 ఏడాదికి 257.07 మిలియన్ టన్నులు ఉంటుందన్నది ప్రభుత్వ అంచనా. గత అయిదేళ్ల సగటు కంటే ఇది 8.5 మిలియన్ టన్నులు ఎక్కువ. దేశంలో నిలిచిపోయిన ప్రాజెక్టుల్లోని పెట్టుబడులు జీడీపీలో 7 శాతానికి సమానమని ప్రభుత్వ ఆర్థిక సర్వేలో వెల్లడైంది. బ్యాంకులు, బీమా రంగంలో భారీ సంస్కరణలతో 2013లో బీమా వ్యాప్తి 3.9 శాతానికి చేరిందని, 2000లో ఇది 2.3 శాతంగా ఉందని ప్రభుత్వం వెల్లడించింది. ప్రభుత్వరంగ బ్యాంకుల మొండి బకాయిల్లో మౌలిక, ఇనుము-ఉక్కు, జౌళి, గనులు, విమానయాన రంగాలు మొత్తం 54 శాతం వాటాను కలిగి ఉన్నాయని సర్వే పేర్కొంది. గత కొన్నేళ్లుగా పెట్టుబడుల్లో ఆలస్యం కారణంగా 2014 డిసెంబరు చివరి నాటికి రూ. 8.8 లక్షల కోట్ల ప్రాజెక్టులు ఆగిపోయాయని సర్వే స్పష్టం చేసింది. మొత్తం ఆగిపోయిన ప్రాజెక్టుల్లో మౌలిక రంగాల కంటే తయారీ రంగానివే ఎక్కువ ఉండటం గమనార్హం. దేశంలో ఆహార, ఇంధన, రైల్వే, ఎరువుల రూపేణా ఏటా రూ. 3.77 లక్షల కోట్ల మేర ప్రభుత్వం సబ్సిడీ అందిస్తోంది. ఇందులో అర్హులకు చేరేది కొంతేనని సర్వే తేల్చింది. 2012-13లో దేశ వాణిజ్య లోటు 190.3 బిలియన్ డాలర్లు (రూ.11,41,800 కోట్లు) కాగా 2013-14లో 135.8 బిలియన్ డాలర్ల (రూ.8,14,800 కోట్లు)కు దిగి వచ్చింది.
కేంద్ర బడ్జెట్ 2015-16
ఉపాధి కల్పన, సామాజిక భద్రత, వృద్ధిరేటు పెంపు ప్రధానాంశాలుగా 2015-16 కేంద్ర బడ్జెట్‌ను ఆర్థిక మంత్రి అరుణ్ జైట్లీ 2015, ఫిబ్రవరి 28న పార్లమెంటులో ప్రవేశపెట్టారు. బడ్జెట్ మొత్తం విలువ రూ.17,77,477 కోట్లు. ఇందులో ప్రణాళిక వ్యయం రూ.4,65,277 కోట్లు కాగా ప్రణాళికేతర వ్యయం రూ.13,12,200 కోట్లు.

రక్షణ రంగంలో భారత్-స్పెయిన్
రక్షణ రంగంలో సహకారాన్ని పెంపొందించుకునే దిశగా భారత్, స్పెయిన్ 2015 మార్చిలో ‘పరస్పర రహస్య సమాచార రక్షణ ఒప్పందం’పై సంతకాలు చేశాయి. రక్షణ, పరిశోధన, అభివృద్ధి, సాంకేతిక పరిజ్ఞానంలో సహకార విధి విధానాల రూపకల్పనకు ఈ ఒప్పందం తోడ్పడుతుంది. స్పెయిన్ రక్షణ మంత్రి పెడ్రో మోరెనెస్ భారత పర్యటనలో భాగంగా ఈ ఒప్పందం కుదిరింది.
డిజిటల్ జెండర్ అట్లాస్
లింగ వివక్ష నేపథ్యంలో ఏయే పథకాలు ఎలా అమలవుతున్నాయో సులభంగా గుర్తించగలిగేలా డిజిటల్ రూపంలో పటాన్ని (డిజిటల్ జెండర్ అట్లాస్) కేంద్ర ప్రభుత్వం 2015 మార్చిలో రూపొందించింది. ముఖ్యంగా బాలికల విద్యాపథకాలు, కార్యక్రమాల సమర్థ అమలు కోసం దీన్ని రూపొందించారు. అంతర్జాలం ఆధారంగా ఇది పనిచేస్తుంది. యునిసెఫ్ సహకారంతో ఈ అట్లాస్‌ను రూపొందించారు.
క్లోన్డ్ గేదె దూడ ‘అపూర్వ’
గేదె మూత్రంలోని సొమాటిక్ కణాలను ఉపయోగించి భారత పరిశోధకులు ప్రపంచంలోనే తొలిసారిగా క్లోనింగ్ నిర్వహించారు. హరియాణాలోని కర్నాల్‌లో ఉన్న జాతీయ పాడి పరిశోధన సంస్థ (ఎన్‌డీఆర్ఐ) శాస్త్రవేత్తలు ఈ ఘనత సాధించారు. ఈ విధానంలో పుట్టిన దూడకు ‘అపూర్వ’ అని పేరు పెట్టారు. ప్రఖ్యాతిగాంచిన ముర్రా జాతి గేదెకు ఇది క్లోన్డ్ రూపం. ముర్రా జాతి గేదెలు ఎక్కువ పరిమాణంలో పాలు ఇస్తాయి. గేదె మూత్రంలోని ఒక విసర్జిత పదార్థం నుంచి దాత కణాలను వేరుచేశారు. అనంతరం హ్యాండ్ గైడెడ్ క్లోనింగ్ పరిజ్ఞానాన్ని ప్రయోగించారు. ఈ విధానం జీవకణాలు వేగంగా వృద్ధి చెందేందుకు దోహదపడుతుంది.
హర్విందర్ రూపొందించిన వీడియో
నిర్భయ ఉదంతం నేపథ్యంలో బ్రిటన్ వనిత లెస్లీ ఉడ్విన్ చిత్రీకరించిన వివాదాస్పద ‘ఇండియాస్ డాటర్’ డాక్యుమెంటరీకి ప్రతిస్పందనగా ‘యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్స్ డాటర్’ అనే డాక్యుమెంటరీని భారత్‌కు చెందిన హర్విందర్ సింగ్ రూపొందించారు. బ్రిటన్ పత్రిక టెలిగ్రాఫ్ కథనం ప్రకారం.. లైంగిక వేధింపులనేవి భారత్‌కు సంబంధించినవి మాత్రమే కావని, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్నాయని చాటిచెప్పేందుకే హర్విందర్ ఈ వీడియోను రూపొందించారు.
తొలిసారిగా ఇద్దరికి
ప్రముఖ శాస్త్రవేత్త డాక్టర్ యలవర్తి నాయుడమ్మ స్మారక పురస్కారాన్ని 2014 సంవత్సరానికి మహిళా శాస్త్రవేత్తలు టెస్సీ థామస్, గీతావరదన్‌లకు ప్రదానం చేశారు. తొలిసారిగా ఈ అవార్డును ఇద్దరికి ప్రకటించారు. అగ్ని క్షిపణి ప్రయోగంలో సేవలందించి ‘అగ్ని పుత్రిక’గా, ‘క్షిపణి మహిళ’గా టెస్సీ థామస్ పేరుగాంచారు. అగ్రశ్రేణి ఉపగ్రహ సమాచార శాస్త్రవేత్తగా గీతావరదన్ ఖ్యాతి పొందారు.

 

National Current Affairs వర్తమానాంశాలు – జాతీయం Part III

* ప్రణాళిక సంఘం రద్దు
* నీతిఆయోగ్ ఏర్పాటు

ఏ దేశంలో అయినా.. ఏ వ్యవస్థలో అయినా మార్పు అనివార్యం. సమాజ, మానవ జీవన పరిణామక్రమం చెబుతున్న సత్యమిది. ఒకప్పుడు గొప్పగా పనిచేసే వ్యవస్థలు.. సంస్థలు.. ఏవైనా అనంతర కాలంలో మారుతున్న అవసరాలకు అనుగుణంగా మార్పు చెందడమో.. కొత్తరూపును సంతరించుకోవడమో తప్పనిసరి. భారతదేశంలో ఆరు దశాబ్దాలకు పైగా పనిచేసిన ప్రణాళిక సంఘం స్థానంలో వచ్చిన నీతిఆయోగ్ కూడా ఇలాంటిదే. స్వాతంత్య్రం సిద్ధించేనాటికి అప్పటి భారతదేశ అవసరాల దృష్ట్యా తొలి ప్రధాని నెహ్రూ ఏర్పాటు చేసిన ప్రణాళిక సంఘం దేశాభివృద్ధి దిశగా అనేక విజయాలు సాధించింది. క్రమేపీ కొన్ని విమర్శలకు కూడా గురైంది. ఈ నేపథ్యంలో ప్రస్తుత ప్రధాని నరేంద్రమోదీ హయాంలో ప్రణాళిక సంఘం రద్దయి కొత్త వ్యవస్థగా నీతిఆయోగ్ ఏర్పాటైంది. ప్రణాళిక సంఘం ఎలా పనిచేసింది? నీతిఆయోగ్ ఎలా పనిచేయనుంది? విశేషాల సమాహారమిది..
స్వాతంత్య్రం సాధించిన తర్వాత భారతదేశంలో.. వివిధ రంగాల్లో పెద్దఎత్తున జరగాల్సిన అభివృద్ధికి ఎలాంటి చర్యలు చేపట్టాలన్న అంశంపై దేశ వ్యాప్తంగా చర్చ జరుగుతున్న రోజులవి. భారత తొలి ప్రధాని జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ సోషలిస్ట్ భావాలకు, రష్యా సాధించిన పురోగతికి ప్రభావితమై.. దేశం ప్రగతిబాటలో పయనించాలంటే అది ప్రణాళికబద్ధమైన వ్యూహాలతోనే సాధ్యమని విశ్వసించారు. ఈ మేరకు 1950, మార్చి 15న ప్రణాళిక సంఘాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. దూరదృష్టితో దేశ అవసరాలకు సరిపోయేలా విధి విధానాలను రూపొందించడం.. వివిధ రంగాల అభివృద్ధికి చేపట్టాల్సిన చర్యలను సూచించడం.. దేశ ఆర్థిక వనరులను రాష్ట్రాలకు కేటాయించడం.. లాంటి ప్రధాన లక్ష్యాలతో ప్రణాళిక సంఘం ముందుకు సాగింది. ఏర్పడిన నాటి నుంచి మొత్తం 12 పంచవర్ష ప్రణాళికలను ప్రవేశపెట్టింది. ప్రధాని నేతృత్వంలో పనిచేసే ప్రణాళిక సంఘంలో క్యాబినెట్ హోదా కలిగిన ఒక ఉపాధ్యక్షుడు, సెక్రటరీతోపాటు కొంతమంది మేధావులు సభ్యులుగా ఉంటారు.
విజయాలు.. విమర్శలు
ఆరు దశాబ్ధాలకు పైగా ప్రణాళిక సంఘం ద్వారా అమలైన 12 పంచవర్ష ప్రణాళికలు దేశంలో అనేక విజయాలు సాధించాయి. కొన్ని చేదు అనుభవాలనూ మిగిల్చాయి. స్వాతంత్య్రం సాధించిన తొలినాళ్లలో దేశాభివృద్ధిలో పంచవర్ష ప్రణాళికల పాత్ర అమోఘమని చెప్పవచ్చు. పంచవర్ష ప్రణాళికలే లేకపోతే ప్రభుత్వాలకు దిశా నిర్దేశం ఉండేది కాదన్నంతగా ఇవి ప్రాధాన్యం సంతరించుకున్నాయి. అయితే క్రమంగా ప్రణాళిక సంఘం పాత్రపై విమర్శలు మొదలయ్యాయి. స్వాతంత్య్రం సాధించిన దశాబ్దాల తర్వాత కూడా అసమానతలు, పేదరికాన్ని నిర్మూలించే లక్ష్యాలను సాధించడంలో ప్రణాళిక సంఘం విఫలమయ్యిందనే భావన నెలకొంది. ఆర్థిక వనరుల పంపిణీపై ఆదేశాలు జారీచేసే స్థాయిలో పనిచేసే ప్రణాళిక సంఘం కేంద్ర-రాష్ట్ర సంబంధాలకు అడ్డంకిగా మారిందని, సమాఖ్య స్ఫూర్తికి విఘాతం కలిగించే విధంగా ఉందన్న అభిప్రాయం బలపడుతూ వచ్చింది. రాజ్యాంగబద్ధంగా ఏర్పాటైన ఆర్థిక సంఘం కార్యకలాపాల్లో జోక్యం చేసుకోవడం కూడా సరికాదని ఆర్థిక నిపుణులు వాదిస్తూ వచ్చారు. అన్నింటికంటే ముఖ్యంగా ప్రపంచీకరణ, ప్రైవేటీకరణ, సరళీకరణల వైపు దేశం ప్రయాణిస్తున్న తరుణంలో ప్రపంచ స్థితిగతులను బట్టి ఎప్పటికప్పుడు స్పందించాల్సిన ఈ సందర్భంలో ప్రణాళిక సంఘం ఔచిత్యం ప్రశ్నార్థకం అయ్యింది.
నీతిఆయోగ్ వ్యవస్థ
ప్రణాళిక సంఘం ఔచిత్యం ప్రశ్నార్థకమైన నేపథ్యంలో.. 2014లో ప్రధానమంత్రి బాధ్యతలు చేపట్టిన నరేంద్రమోదీ నాయకత్వంలోని కేంద్ర ప్రభుత్వం దాన్ని రద్దు చేసింది. ప్రణాళిక సంఘంలోని లోటుపాట్లను సరిదిద్దే విధంగా దాని స్థానంలో 2015 జనవరి 1న నీతిఆయోగ్ (నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూషన్ ఫర్ ట్రాన్స్‌ఫార్మింగ్ ఇండియా)ను ప్రవేశపెట్టింది. భిన్న సంస్కృతులు, భాషలు, భావాలు, ప్రాంతాలు, భౌగోళిక పరిస్థితులు, జాతులు, వనరులతో.. భిన్నత్వంలో ఏకత్వం కలిగిన దేశంలో అన్ని ప్రాంతాలకు ఒకే అభివృద్ధి మంత్రం పని చేయదనే విషయాన్ని గుర్తించి ప్రణాళిక సంఘాన్ని రద్దు చేసినట్లు ప్రభుత్వం ప్రకటించింది. రాష్ట్రాల భాగస్వామ్యం లేకుండా ఎలాంటి అభివృద్ధి ప్రణాళికలయినా అనుకున్న ఫలితాలను సాధించలేవని, దేశాన్ని ప్రగతి పథంలో నడిపించాలంటే ఆర్థిక సంస్కరణలతో పాటు పరిపాలన విధానాల్లో కూడా ఎప్పటికప్పుడు మార్పులు రావాలని ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ వ్యాఖ్యానించారు.
స్వరూపం
ప్రధానమంత్రి నేతృత్వంలోని నీతిఆయోగ్‌లో ఒక ఉపాధ్యక్షుడు, రాష్ట్రాల ముఖ్య మంత్రులు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు సభ్యులు. ప్రస్తుతం నీతి ఆయోగ్ ఉపాధ్యక్షులుగా అరవింద్ పణగారియా వ్యవహరిస్తున్నారు. ముఖ్యమైన అంశాలపై నిర్ణయాల కోసం ముఖ్యమంత్రులతో కూడిన ఉప సంఘాల రూపంలో నీతిఆయోగ్ పని చేస్తుంది. ఉదాహరణకు స్వచ్ఛభారత్‌కు సంబంధించిన బృందానికి ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు నాయుడు.. కేంద్ర ప్రాయోజిత పథకాల హేతుబద్ధీకరణకు సంబంధించిన బృందానికి మధ్యప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి శివరాజ్ సింగ్ చౌహాన్ నాయకత్వం వహిస్తున్నారు. ఈ విధంగా నీతి ఆయోగ్ ప్రభుత్వానికి ఒక మేధోమథన బృందంగా, ఒక సలహా మండలిగా, కేంద్ర రాష్ట్రాల కౌన్సిల్‌గా, వివిధ మంత్రిత్వ శాఖల మధ్య సమన్వయకర్తగా పలురకాల పాత్రలను పోషిస్తుంది. రాష్ట్రాల మధ్య వైవిధ్యాలను, వివిధ ప్రాంతాల బలాలను, బలహీనతలను గుర్తిస్తుంది. ఆభివృద్ధి పథంలో వివిధ దశల్లో ఉన్న రాష్ట్రాల అవసరాలను గుర్తించి చర్యలను సూచించే విధంగా నీతి ఆయోగ్ పనిచేస్తుంది. దీనివల్ల విధానాలు మరింత పటిష్టంగా తయారయ్యే అవకాశం ఉంటుంది. నీతి ఆయోగ్ వల్ల కేంద్ర, రాష్ట్రాల మధ్య విభేదాలు నెలకొనకుండా ఉంటాయి. దీని వల్ల రాష్ట్రాలు కేంద్రాన్ని అభ్యర్థించే పరిస్థితి ఏర్పడదు. కాబట్టి నీతిఆయోగ్‌ను మారిన అవసరాలకు తగిందిగా, సమాఖ్య వ్యవస్థను బలోపేతం చేసే సంస్థగా భావంచవచ్చు. నీతి ఆయోగ్ మొదటి సమావేశంలో ప్రధాని మోదీ మాట్లాడుతూ నీతి ఆయోగ్ భారతదేశం తలరాతను మార్చే టీమ్ ఇండియాగా అభివర్ణించారు.

ప్రణాళికలు.. లక్ష్యాలు
* 1951లో పార్లమెంటులో ప్రవేశపెట్టిన మొదటి పంచవర్ష ప్రణాళికలో ప్రధానంగా వ్యవసాయంతో పాటు, నీటి పారుదల, ఇంధన శక్తి, రవాణా, సామాజిక అభివృద్ధి లాంటి అంశాలపై దృష్టి సారించారు. మొదటి పంచవర్ష ప్రణాళికలో భాగంగా యూజీసీ, అయిదు ఐఐటీలు లాంటి సంస్థలు ప్రారంభమయ్యాయి.
* 1956-61 మధ్య కాలంలో అమలైన రెండో పంచవర్ష ప్రణాళిక ముఖ్యంగా ప్రభుత్వ రంగ సంస్థల అభివృద్ధిపై దృష్టి పెట్టింది.
* 1961-66 మధ్య కార్యరూపంలోకి వచ్చిన మూడో పంచవర్ష ప్రణాళిక చైనాతో జరిగిన యుద్ధం, దేశంలో ఏర్పడిన కరవు దృష్ట్యా రక్షణ, వ్యవసాయ రంగాలకు ప్రాధాన్యం ఇచ్చింది.
* మూడో పంచవర్ష ప్రణాళిక వైఫల్యం, వనరుల లేమి, ద్రవ్యోల్బణం పెరుగుదల లాంటి కారణాల వల్ల 1966-69 మధ్యకాలంలో కేవలం వార్షిక ప్రణాళికలకే పరిమితం అయ్యారు.
* 1969-74 మధ్య అమలైన నాలుగో పంచవర్ష ప్రణాళిక బ్యాంకులను ప్రభుత్వపరం చేయడం, హరిత విప్లవం, పేదరిక నిర్మూలన లాంటి చర్యలకు నాంది పలికింది.
* 1974-79 మధ్య ప్రవేశపెట్టిన 5వ పంచవర్ష ప్రణాళిక పేదరిక నిర్మూలన, సామాజిక న్యాయం, ఉపాధి కల్పన మీద దృష్టి పెట్టింది.ఇదే సమయంలో జాతీయ రహదారుల వ్యవస్థను ప్రవేశపెట్టారు. 1978-80లో నిరంతర ప్రణాళికను అమలు చేశారు.
* 1980-85 మధ్య సాగిన ఆరో పంచవర్ష ప్రణాళికలో ఆర్థిక సరళీకరణలపై దృష్టి పెట్టారు.
* 1985-90 మధ్య కాలంలో కార్యరూపం దాల్చిన ఏడో పంచవర్ష ప్రణాళిక పారిశ్రామిక ఉత్పత్తుల్లో ప్రగతి, ఉపాధికల్పన అంశాల్లో క్రియాశీలం అయింది.
* 1990-92 మధ్య నెలకొన్న రాజకీయ అనిశ్చితి, ఆర్థిక సంక్షోభాల కారణంగా పంచవర్ష ప్రణాళిక అమలు కాలేదు. కేవలం వార్షిక ప్రణాళికల ఆధారంగా నిర్ణయాలు జరిగాయి.
* 1992-97 మధ్య అమలైన 8వ పంచవర్ష ప్రణాళికలో ఆర్థిక వ్యవస్థను విదేశీ పెట్టుబడులకు అనుకూలంగా తయారుచేసే విధంగా సంస్కరణలు చేపట్టడం.. పరిశ్రమలను ఆధునికీకరించడం లాంటి వాటికి ప్రాధాన్యం ఇచ్చారు.
* 1997-2002 మధ్య అమలైన 9వ పంచవర్ష ప్రణాళిక ఆర్థిక, సామాజిక, గ్రామీణాభివృద్ధి అంశాలపై దృష్టి పెట్టింది.
* 2002-07 సంవత్సరాల్లో 10వ పంచవర్ష ప్రణాళిక అమల్లోకి వచ్చింది. ఆర్థిక అభివృద్ధి, ఉపాధి కల్పనలకు ప్రాధాన్యం ఇచ్చారు.
* 2007-12 మధ్య సాగిన 11వ పంచవర్ష ప్రణాళిక ద్వారా సమ్మిళిత ఆర్థిక అభివృద్ధి, పేదరిక నిర్మూలన, సామాజిక రంగాలపై దృష్టి సారించారు.
* పేదరిక నిర్మూలన, మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధిపై 2012-17 మధ్య పనిచేయాల్సిన 12వ పంచవర్ష ప్రణాళిక 2014లో మోదీ ప్రభుత్వం నిర్ణయంతో మధ్యలోనే ఆగింది.

National Current Affairs వర్తమానాంశాలు – జాతీయం Part I

• జనరల్ స్టడీస్‌లో వర్తమానాంశాలకు అధిక ప్రాధాన్యం ఇచ్చారు. ఇందులో భాగంగా జాతీయస్థాయి ప్రధాన సంఘటనలను సమగ్రంగా అధ్యయనం చేయాలి. పాత ప్రశ్న పత్రాలను పరిశీలించి ఏయే అంశాల నుంచి ఎలాంటి ప్రశ్నలు వస్తున్నాయో గమనించి ప్రణాళిక ప్రకారం చదవాలి. ప్రతి వార్త చదువుకుంటూ పోతే విలువైన సమయం వృథా అవుతుంది.

‘నీతి ఆయోగ్’ గా ప్రణాళికా సంఘం

• ప్రణాళికా సంఘం పేరును 2015 జనవరి 1న ‘నీతి ఆయోగ్ గా మార్చారు. ప్రణాళికా సంఘాన్ని రద్దుచేసి దాని స్థానంలో సరికొత్త వ్యవస్థను తీసుకువస్తామని 2014 ఆగస్టు 15న స్వాతంత్య్ర దినోత్సవ ప్రసంగంలో ప్రధాని మోదీ ప్రకటించారు. ఈ నేపథ్యంలో ప్రణాళికా సంఘం పేరు మార్చారు. భారత పరివర్తనకు జాతీయ సంస్థ (నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూషన్ ఫర్ ట్రాన్స్‌ఫార్మింగ్ ఇండియా – ఎన్ఐటీఐ) సంక్షిప్త రూపమే నీతి. దీనికి ప్రధానమంత్రి నేతృత్వం వహిస్తారు.

భారత్‌లో నూతన అమెరికా రాయబారి

• భారత్‌లో నూతన అమెరికా రాయబారిగా నియమితులైన రిచర్డ్ వర్మ (46 సంవత్సరాలు) 2015 జనవరి 2న దిల్లీలో బాధ్యతలు స్వీకరించారు. భారత రాయబారిగా నియమితులైన మొదటి భారతీయ అమెరికన్‌గా ఈయన రికార్డు సృష్టించారు.

ఐసీఐసీఐ డిజిటల్ విలేజ్ కార్యక్రమం

• ఐసీఐసీఐ గ్రూప్ చేపట్టిన ‘డిజిటల్ విలేజ్ కార్యక్రమాన్ని 2015 జనవరిలో ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ ముంబయిలో ప్రారంభించారు. గుజరాత్‌లోని అకోదర గ్రామాన్ని దత్తత తీసుకున్న ఐసీఐసీఐ బ్యాంకు నగదు రహిత బ్యాంకింగ్, ఈ-హెల్త్, డిజిటలైజ్డ్ పాఠశాలలు, మండీలు మొదలైనవాటితో ఆ గ్రామాన్ని డిజిటల్ విలేజ్‌గా తీర్చిదిద్దాలని నిర్ణయించింది. అన్ని విషయాల్లోనూ టెక్నాలజీ ప్రయోజనాలను స్థానికులకు అందుబాటులోకి తేవడమే ఈ కార్యక్రమ ముఖ్య ఉద్దేశం.

102వ భారత సైన్స్ కాంగ్రెస్

• 102వ భారత సైన్స్ కాంగ్రెస్‌ను 2015 జనవరి 3 నుంచి 7 వరకు ముంబయి విశ్వవిద్యాలయంలో నిర్వహించారు. ప్రధాని మోదీ ఈ సదస్సును ప్రారంభించారు. ప్రాచీన భారతదేశంలో శాస్త్ర సాంకేతిక రంగాలు, వైమానిక రంగం, శస్త్ర చికిత్సలు, గణిత శాస్త్రం తదితర అంశాలపై చర్చ జరిగింది. భారత సైన్స్ కాంగ్రెస్‌తోపాటు, ‘బాలల సైన్స్ కాంగ్రెస్, మహిళల సైన్స్ కాంగ్రెస్ లను కూడా నిర్వహించారు.

వైమానిక దళంలో చేరిన తేజస్

• దేశీయ పరిజ్ఞానంతో రూపొందిన అధునాతన తేలికపాటి యుద్ధవిమానం (ఎల్‌సీఏ – లైట్ కంబాట్ ఎయిర్‌క్రాఫ్ట్) తేజస్ 2015 జనవరి 17న భారత వైమానిక దళంలో చేరింది. ఇండియన్ ఎయిర్‌ఫోర్స్‌లో కాలం చెల్లిన ‘మిగ్-21 పోరాట విమానాల స్థానాన్ని భర్తీ చేసేందుకు ఎల్‌సీఏను 1983లో ప్రభుత్వం మంజూరు చేసింది. అనేక కారణాల వల్ల ఈ ప్రాజెక్టులో తీవ్ర జాప్యం జరిగింది. అన్ని ఇబ్బందులను అధిగమించిన ఎల్‌సీఏ 2001 జనవరి 4న తొలిసారిగా గగన విహారం చేసింది. 2003లో నాటి ప్రధాని వాజ్‌పేయి ఈ యుద్ధ విమానానికి ‘తేజస్ అని నామకరణం చేశారు.
  గగనతలం నుంచి గగనతలం, గగనతలం నుంచి నేలమీదున్న, గగనతలం నుంచి సముద్రం మీదున్న లక్ష్యాలను ఛేదించేలా దీన్ని రూపొందించారు. తేజస్ పొడవు 13.2 మీటర్లు, ఎత్తు 4.4 మీటర్లు, రెక్కల విస్తీర్ణం 8.2 మీటర్లు. దీని గరిష్ఠవేగం 1.6 మ్యాక్.ఒక పైలట్ తేజస్‌ను నియంత్రిస్తారు.

13వ ప్రవాసీ భారతీయ దివస్

• 13వ ప్రవాసీ భారతీయ దివస్‌ను 2015 జనవరి 7 నుంచి 9 వరకు గుజరాత్ రాజధాని గాంధీనగర్‌లో నిర్వహించారు. దక్షిణాఫ్రికాలో 21 ఏళ్లు గడిపిన తర్వాత 1915 జనవరి 9న గాంధీజీ భారత్‌కు తిరిగివచ్చారు. ఆయన రాకను గౌరవిస్తూ ప్రవాస భారతీయుల కోసం 2003లో అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయీ ప్రభుత్వం ప్రవాసీ భారతీయ దివస్‌ను ప్రారంభించింది. 2015 జనవరి 9కి గాంధీజీ మాతృదేశానికి వచ్చి వందేళ్లు అయిన సందర్భంగా ఈసారి మహాత్ముడి సొంత రాష్ట్రం గుజరాత్‌లో ప్రవాసీ భారతీయ దివస్‌ను నిర్వహించారు.

ఇస్రో కొత్త చీఫ్‌గా కిరణ్ కుమార్

• భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) నూతన అధిపతిగా, అంతరిక్ష విభాగం కార్యదర్శిగా ప్రముఖ శాస్త్రవేత్త ఎ.ఎస్. కిరణ్‌కుమార్ 2015 జనవరిలో నియమితులయ్యారు. ఈయన మూడేళ్లపాటు పదవిలో కొనసాగుతారు. కర్ణాటకకు చెందిన కిరణ్ గతంలో అహ్మదాబాద్‌లోని స్పేస్ అప్లికేషన్ సెంటర్ (ఎస్ఏసీ) డైరెక్టర్‌గా పనిచేశారు.

స్వచ్ఛ భారత్‌కు యూఎస్ ఎయిడ్, గేట్స్ ఫౌండేషన్‌ల సాయం

• భారత ప్రభుత్వం ప్రతిష్ఠాత్మకంగా చేపట్టిన ‘స్వచ్ఛభారత్ కార్యక్రమానికి సహకరించడానికి యూఎస్ ఎయిడ్, బిల్ మిలిండా గేట్స్ ఫౌండేషన్ సంస్థలు కేంద్ర పట్టణాభివృద్ధి శాఖతో ఒప్పందం కుదుర్చుకున్నాయి. ఇందులో భాగంగా అయిదేళ్లపాటు గేట్స్ ఫౌండేషన్ ఏటా 25 లక్షల డాలర్లు, యూఎస్ ఎయిడ్ సంస్థ ఏటా 20 లక్షల డాలర్లను అందిస్తాయి.

భారత్‌లో పల్స్ పోలియో

• 2015లో దేశవ్యాప్తంగా తొలి పల్స్ పోలియో కార్యక్రమాన్ని జనవరి 18న నిర్వహించారు. భారత్‌లో చివరిసారిగా జనవరి 13, 2011లో పోలియోను పశ్చిమ బంగలో గుర్తించారు. భారత్‌ను పోలియో రహిత దేశంగా ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌వో) 2014 మార్చి 27న ప్రకటించింది. పోలియోచుక్కల కార్యక్రమాన్ని మనదేశం 1995 నుంచి అమలు చేస్తోంది.

సెన్సార్ బోర్డు ఛైర్‌పర్సన్‌గా పహ్లాజ్ నిహలానీ

• కేంద్ర సెన్సార్ బోర్డు (సీబీఎఫ్‌సీ) నూతన ఛైర్‌పర్సన్‌గా 2015 జనవరిలో ప్రఖ్యాత చిత్ర నిర్మాత పహ్లాజ్ నిహలానీ నియమితులయ్యారు. లీలా శాంసన్ స్థానంలో నియమితులైన పహ్లాజ్ ఈ పదవిలో మూడేళ్లపాటు కొనసాగుతారు. బోర్డు ఛైర్‌పర్సన్‌తోపాటు 9 మంది కొత్త సభ్యులను కూడా కేంద్ర ప్రభుత్వం నియమించింది. వీరిలో తెలుగు నటి జీవితా రాజశేఖర్ కూడా ఉన్నారు.

దేశంలో పెరిగిన పులుల జనాభా

• 2014 నాటికి దేశంలో పులుల సంఖ్య 2,226కు చేరుకున్నట్లు ప్రభుత్వం వెల్లడించింది. 2010తో పోలిస్తే ఈ పెరుగుదల సుమారు 30.5 శాతంగా ఉన్నట్లు అధికార గణాంకాలు వెల్లడించాయి. 2006లో పులుల గణాంకాలు సేకరించినప్పుడు పరిస్థితి ఆందోళనకరంగా ఉంది. ఆ ఏడాది వాటి సంఖ్య కేవలం 1,411 గా నమోదైంది. 2010 నాటికి ఆ సంఖ్య 1,706 కు చేరుకుంది. కర్ణాటకలో అత్యధికంగా 406 పులులు ఉన్నాయి. తర్వాతి స్థానంలో ఉత్తరాఖండ్ (340), మధ్యప్రదేశ్(308) రాష్ట్రాలు ఉన్నాయి. ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో పులుల సంఖ్య 68గా నమోదైంది.

‘హృదయ్‌’కు ఎంపికైన 12 పట్టణాలు

• సుసంపన్న సాంస్కృతిక వారసత్వ పునరుత్తేజం, సంరక్షణకు ఉద్దేశించిన జాతీయ వారసత్వ అభివృద్ధి, సదుపాయాల పెంపు పథకం ‘హృదయ్ (HRIDAY – హెరిటేజ్ సిటీ డెవలప్‌మెంట్ అడ్ ఆగ్‌మెంటేషన్ యెజన)ను కేంద్ర పట్టణాభివృద్దిశాఖ మంత్రి ఎం. వెంకయ్యనాయుడు 2015 జనవరి 21న దిల్లీలో ప్రారంభించారు. హృదయ్ పథకం కింద తొలిదశలో ఎంపికైన 12 పట్టణాలు అమరావతి(ఆంధ్రప్రదేశ్), వరంగల్(తెలంగాణ), అమృత్‌సర్(పంజాబ్), అజ్మీర్(రాజస్థాన్), బదామి(కర్ణాటక), కాంచీపురం, వెల్లంకని(తమిళనాడు), మధుర, వారణాసి (ఉత్తర్‌ప్రదేశ్); గయ(బిహార్), ద్వారక(గుజరాత్), పూరి(ఒడిశా). ఆయా పట్టణాల జనాభా ఆధారంగా వచ్చే రెండేళ్లలో ఖర్చు చేయడానికి ప్రభుత్వం అంగీకరించింది. వారణాసికి అత్యధికంగా రూ.89.31 కోట్లు, వరంగల్‌కు రూ.40.54 కోట్లు, అమరావతికి రూ.22.26 కోట్లు కేటాయించింది. ‘హృదయ్ పథకం తొలిదశకు ఎంపికైన 12 పట్టణాల అభివృద్ధికి మొత్తం రూ.500 కోట్లను ప్రకటించింది.

వెంచర్ క్యాపిటల్ ఫండ్ పథకం

• షెడ్యూల్డ్ కులాలకు చెందిన ఔత్సాహిక పారిశ్రామికవేత్తలకు సహాయం అందించే వెంచర్ క్యాపిటల్ ఫండ్, హరిత వ్యాపార పథకాలను 2015 జనవరిలో కేంద్ర సామాజిక న్యాయం, సాధికారత శాఖ మంత్రి థావర్ చంద్ గెహ్లాట్ దిల్లీలో ప్రారంభించారు. 200 కోట్ల రూపాయల మూలనిధితో షెడ్యూల్డ్ కులాల కోసం వెంచర్ క్యాపిటల్ ఫండ్‌ను ప్రారంభించారు. హరిత వ్యాపార పథకం కింద ఈ-రిక్షా, సోలార్ పంపు, సౌరశక్తి ఉపకరణాలు మొదలైనవాటిని పొందేందుకు ఎస్సీలకు ఒక లక్ష రూపాయాల వరకు వడ్డీ రాయితీతో రుణాలు ఇస్తారు.

వైబ్రంట్ గుజరాత్ సదస్సు

• 2015 జనవరిలో గుజరాత్ గాంధీనగర్‌లోని మహాత్మా మందిర్‌లో ‘వైబ్రంట్ గుజరాత్ (ఉజ్వల గుజరాత్) శిఖరాగ్ర సదస్సును నిర్వహించారు. ప్రధాని మోదీ ముఖ్య అతిథిగా హాజరయ్యారు. ఐరాస సెక్రటరీ జనరల్ బాన్ కి మూన్, అమెరికా విదేశాంగ మంత్రి జాన్ కెర్రీ, ప్రపంచ బ్యాంకు అధ్యక్షుడు జిమ్ యాంగ్ కిమ్, భూటాన్ ప్రధాని షేరింగ్ తోబ్గేతోపాటు వివిధ దేశాల నుంచి విశిష్ట అతిథులు, పారిశ్రామిక దిగ్గజాలు, వందకుపైగా ఫార్చ్యూన్ కంపెనీలు ఈ సదస్సుకు హాజరయ్యాయి. గుజరాత్ వ్యాపార, పారిశ్రామిక అభివృద్ధికి ఉద్దేశించిన ఈ సదస్సును 2003 నుంచి ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి నిర్వహిస్తున్నారు. గుజరాత్ ముఖ్యమంత్రిగా మోదీ 2003లో ఈ సదస్సును ప్రారంభించారు.